 |
HASTALIKLAR
13.
UYKU VE UYKU BOZUKLUKLARI
PARASOMNİALAR
-
Kâbus Bozukluğu; Kâbus, bireyin korkuyla uyanmasına
yol açan uzun, korkulu rüyadır. Diğer rüyalar gibi kâbuslar her
zaman REM uykusunda oluşur. Genellikle gecenin ilerleyen uzun REM
dönemlerinde görülür. Erişkin popülâsyonun %50’si ara sıra görülen
kâbuslar bildirmektedir. Kâbus bozukluğunda genellikle özgül bir
tedavi gerekmemektedir.
-
Uykuda korku Bozukluğu; uykuda korku, gecenin ilk
üçte birlik döneminde derin NREM sırasında (evre 3 ve 4 ) uyanmanın
olmasıdır. Hemen hemen değişmez bir şekilde panik sınırında yoğun
anksiyete ile birlikte çığlık ve ağlama görülür.
Tipik olarak, hastalar korkulu bir ifade ile yatakta
otururlar, yüksek sesle çığlık atarlar ve bazen de yoğun korku ile
uyanırlar. Daha sık olarak hastalar uyurgezerlikte olduğu gibi
uykuya dalarlar ve epizotu hatırlamazlar. Sıklıkla uykuda korku
bozukluğu epizodu orijinal çığlık sonrası uyurgezerliğe değişir.
İzole bir epizod olarak gece korkuları özellikle
çocuklarda sık görülmektedir. Çocuklarda %1–6 oranında
görülmektedir, ailesel geçiş eğilimi göstermekle birlikte erkeklerde
kızlardan daha yaygındır. Uykuda korku bozukluğunun özgül tedavisi
nadiren gerekmektedir.
-
Uyurgezerlik Bozukluğu; somnanbulizm olarak da
bilinen uyurgezerlik gecenin ilk üçte birlik döneminde, derin NREM
(evre 3 ve 4 ) sırasında başlayan, bir dizi kompleks davranıştır ve
her zaman olmasa da sıklıkla tam bilinçlilik veya ileride hatırlama
olmadan ilerleyerek yatağı terk etme ve yürümeye gider. Hasta ayağa
kalkar ve bazen yürüme, giyinme, banyoya gitme, konuşma, çığlık atma
ve hatta araba kullanma gibi perseveratif motor hareketler yapar.
Davranış bazen birkaç dakikalık konfüzyonun olduğu uyanma ile
sonlanır; daha sık olarak da hasta uyurgezerlik olayı ile ilgili bir
şey hatırlaması olmadan uykuya döner.
Uyurgezerlik genellikle 4–8 yaşları arasında
başlamaktadır. 12 yaşlarında yaygınlığı pik yapmaktadır. Bozukluk
erkeklerde kızlardan daha yaygındır, çocukların %15’in de arasıra
görülen epizodlar bulunmaktadır. Bozukluğun altında olasılıkla minör
bir nörolojik anormallik bulunmaktadır; her ne kadar stresli
dönemler uyurgezerlikte artma ile ilişkili olsa da epizodlar tamamen
psikojenik olarak değerlendirilmemelidir.
Bozukluk arasıra, kaza ile yaranma olasılığı nedeni
ile tehlikelidir. Tedavi kazaları önleme ve evre 3 ve 4 uykusunu
baskılayan ilaçların kullanımını içerir.
|
|